Door Bernadette Heiligers
“Het is niet de taak van Nederlandse media om een positief beeld over de Antillen te schetsen.” Zo stellen zes toonaangevende Nederlandse media tijdens een debat over de berichtgeving over de Antillen, georganiseerd door de Vereniging Antilliaans Netwerk.
De berichtgeving in Nederland over de Antillen kenmerkt zich in grote lijnen echter al jaren door een dermate verkeerde voorstelling van zaken, dat een evenwichtige beeldvorming uitgesloten is. De verhoudingen in het Koninkrijk zijn hierdoor niet zelden nodeloos vertroebeld. Onderstaand enkele voorbeelden die al jaren de visie op de Antillen bepalen. De citaten vatten de teneur van de Nederlandse berichtgeving samen.
De saneringsissue:
“De Antillen moeten hun financiën eens een keer op orde brengen…”
Zo klonk het in de Nederlandse media terwijl in de Antillen sinds januari 2000 35% van het ambtenarenapparaat ter bezuiniging werd ontslagen en vakantietoelagen, periodieken en indexeringen werden bevroren. Ook de toenmalige Antilliaanse Luchtvaart Maatschappij heeft 60% van het personeel naar huis gestuurd. Er werd een omzetbelasting van 5% ingevoerd, de ontslagwet werd aangepast, de afbouw van de marktprotectie en de privatisering van overheidsbedrijven werden ingezet, de telecommunicatiemarkt is geliberaliseerd. Deze en andere maatregelen leidden ertoe dat het primaire begrotingssaldo (vóór aftrek van rentekosten op leningen) van het Land en eilandgebied Curaçao samen tussen 1992 en 2001omsloeg van 120 miljoen negatief naar 200 miljoen positief.
De vertrouwensissue:
“De Antillen houden zich niet aan afspraken…”
Feit is dat het voor de Antillen steeds zwaarder werd om alle IMF-maatregelen na te komen, omdat Nederland zich niet aan de basisafspraak hield zoals verwoord in de IMF Executive Board Meeting van 7 mei 2001. Namelijk, dat Nederlandse begrotingssteun zou volgen zodra de Antillen begonnen zijn met de implementatie van de IMF-maatregelen. Tegen die afspraak in besloot Nederland dat de Antillen pas op steun konden rekenen als ze het volledige IMF-traject hadden afgerond. (zie ook uitspraken Dr. Louis Emmerij, voormalig President OECD en Speciaal Adviseur van de President Inter-american Development Bank), omtrent de bemoeilijking door Nederland van het IMF traject in de Antillenmonitor). In de praktijk leidde die Nederlandse houding tot een neergaande spiraal op de Antillen, waarbij de drastische bezuinigingsmaatregelen tot verdere sociaaleconomische verslechtering leidden. Zodoende werden de IMF-maatregelen steeds verder opgeschroefd om de begroting in orde te krijgen. De Nederlandse pers heeft deze aanslag op het Antilliaanse saneringsproces zelden of nooit aan de orde gesteld.
De drugsissue
“Nederland overspoeld door drugs via Curaçao…”
In realiteit hebben o.a. studies van de Rotterdamse Erasmus Universiteit aangetoond dat de invoer van drugs via Schiphol een minuscule fractie is van de totale in- en doorvoor via de Rotterdamse en Amsterdamse havens. In de Nederlandse pers is die verhouding consequent andersom geventileerd en krijgt het aandeel van de Nederlandse havens in de grensoverschrijdende criminaliteit een fractie van de aandacht die geschonken wordt aan Antilliaanse drugskoeriers.
De capaciteitsissue
“De Antillen weigeren de drugsproblematiek aan te pakken…”
Het besluit van de Antilliaanse minister van justitie begin 2001 om bolletjesslikkers – vanwege cellentekort – met een dagvaarding heen te zenden, leidde tot aanhoudende beschuldigingen via de Nederlandse pers als zouden de Antillen weigeren om de drugsproblematiek aan te pakken. Eind 2001 deelde minister Donner mee dat ook in Nederland bolletjesslikkers wegens capaciteitsgebrek zouden worden heengezonden met een dagvaarding. De beschuldigingen jegens de Antilliaanse minister van justitie golden niet voor minister Donner.
De controle issue
“De Dutch Caribbean Airlines (DCA) treedt niet op tegen drugskoeriers…”
De realiteit is dat de Curaçaose DCA een effectievere controle toepaste dan de KLM. De KLM heeft in een persbericht van 8 october 2002 de aanpak van DCA geprezen en heeft aangekondigd voortaan ook dezelfde wijze van controle toe te passen.
De fiscale issue
“De Antillen zijn een fiscaal paradijs…”
De realiteit is dat de uitspraken van de EU-gedragscodecommissie onder leiding van mevrouw Dawn Primarolo over schadelijke belastingconcurrentie en andere frivole fiscale regelingen ook betrekking hadden op Nederland als fiscaal paradijs. Toch wordt de term ‘belastingparadijs’ in de media bijna exclusief toegedacht aan tropische oorden, zoals de Nederlandse Antillen.
De issue ontwikkelingssamenwerking
“De Antillen krijgen jaarlijks 137 miljoen euro aan ontwikkelingssteun…”
De realiteit is dat van dit bedrag 70 miljoen euro bestemd is voor ontwikkelingssteun. De rest is bestemd voor zaken zoals de zelfredzaamheid van Aruba (23 miljoen euro), kosten van het Nederlandse ambtelijke apparaat dat zich met de Antillen bezighoudt (7 miljoen euro), de Nederlandse bijdrage aan het solidariteitsfonds dat uit ontwikkelingsmiddelen wordt betaald (4.5 miljoen euro), rentesubsidies die van de ontwikkelingsmiddelen worden afgetrokken (9.5 miljoen euro), toeslagen op pensioenen van (Nederlandse) ambtenaren die op de Antillen en Aruba hebben gediend (2.6 miljoen euro), de Kustwacht en het Recherche Samenwerkingsteam die o.a. moeten voorkomen dat drugs uit Zuid Amerika via de Antillen in Nederland terechtkomen. (12 miljoen euro), andere activiteiten in het kader van de rechtshandhaving (3.4 miljoen euro).
De onderbesteding van ontwikkelingsgelden
“Onderbesteding van Nederlandse middelen komt door trage afhandeling op de Antillen…”
De realiteit is dat dit met betrekking tot het Meerjaren Economisch Programma (MEP) van Curaçao niet klopt. In 2001 en 2002 zijn projecten ingediend ter waarde van 60 miljoen gulden. De netto tijd voor afhandeling door Nederland – na aftrek van de tijd die Curaçao nodig heeft om vragen te beantwoorden – ligt tussen de zes en achttien maanden. De situatie voor 2003 ziet er niet veel beter uit. Doordat de financiële middelen binnen het begrotingsjaar moeten worden besteed vloeien deze middelen doorgaans terug naar de Nederlandse staatskas.
De inburgeringissue
“De Antillen liggen dwars bij de verplichte inburgering van Antillianen…”
De realiteit is dat de Antillen Nederland niets in de weg hebben gelegd om in Nederland een verplichte inburgering door te voeren. De Antillen verzetten zich wel tegen de Nederlandse druk om Antillianen in eigen land een verplichte inburgering op te leggen vóór vertrek naar Nederland (uitreisverbod), omdat dit in strijd is met bestaande nationale regelen en internationale verdragen.
Conclusie
Het is zeker niet de taak van de Nederlandse pers om een positief beeld te schetsen over de Nederlandse Antillen. Feit is echter dat de berichtgeving in Nederland over de Antillen – goede uitzonderingen daargelaten – zich al jaren kenmerkt door een grote mate van ongenuanceerdheid, waarbij bestaande vooroordelen steeds opnieuw worden bevestigd, met ernstige gevolgen voor de onderlinge verhoudingen.
Bron:
Mevr. Ingrid de Maaijer-Hollander
Directeur Uitgeverij Amigoe.