In de Knipscheer, 2012 (Biografie)
Synopsis
Pierre Lauffer was een man van grote, meeslepende passies. Geboren in 1920 op zijn geliefde Curaçao, bracht hij het eigene van zijn land tot uitdrukking in volwaardige literatuur. Hij zag schoonheid in het alledaagse en legde een vergrootglas op gevoelens en gebruiken van de meest eenvoudige mensen. Met zijn gedichten en verhalen doorbrak hij de koloniale opvattingen van zijn tijd en de inherente schaamte voor de eigen cultuur.
Een keerzijde van die passie was zijn sterke afkeer van sociale conventies, luxe en formaliteiten. Die legde hij categorisch en luidruchtig aan de dag, zonder acht te slaan op het spoor van onrust dat hij daarmee door zijn leven trok. Zijn liefde voor het eigene, maar ook zijn menselijke tekortkomingen en zijn wisselende stemmingen, joegen hem als dichter op en bewogen hem tot schrijven. Deze biografie gaat over Pierre Lauffer als dichter, schrijver en als mens. Het verhaal wordt ondersteund door fragmenten uit zijn werk.
Fragment
Volgens zijn vrienden was Pierre Lauffer een geboren dichter. Maar volgens Pierre zelf was het Machi, zijn moeder, die de liefde voor de dichtkunst bij hem deed ontwaken. Hij was nog maar een kleuter toen zijn moeder hem een gedicht voorlas van de Venezolaanse schrijver en diplomaat Gonzalo Picón Febres. De schrijver verbleef rond 1900 meermalen als banneling op Curaçao, waar hij in 1918 stierf. Twee regels uit dit gedicht zou Pierre nooit meer vergeten:
Es en vano que busque en la arena / las palabras que un tiempo escribió
(Het is zinloos om in het zand naar de woorden te zoeken die daar ooit geschreven stonden).
Pierre kon zich de precieze woorden niet meer herinneren. Maar die regels hadden het heilige vuur in zijn ziel ontstoken, memoreerde hij later in Kuenta pa kaminda (Verhalen voor onderweg). Als kind had hij fervent geluisterd naar de romantische gedichten die zijn moeder in het Spaans reciteerde. Toen hij zelf in het Papiaments begon te schrijven, droeg hij zijn creaties voor terwijl Machi achter een berg strijkgoed luisterde, commentaar gaf en hem berispte als hij woorden gebruikte die haar grof in de oren klonken.
Heiligers tekent de menselijke spanningen die de veelgeprezen auteur teisterden. Zij doet dit op bewonderenswaardige wijze, meeslepend, afgewogen. Zij trekt de lezer door het leven en door het werk van Lauffer met een verleidelijke vaart en weet toch de vele informatie knap te spreiden. (…) Heiligers zet met de biografie een standaard neer. Een welkome hóge standaard. Hiermee zullen de letteren van de eilanden – biografen en lezers – hun voordeel kunnen én moeten doen.
Het boek, een waardevol initiatief van de Stichting Pierre Lauffer, kenmerkt zich door zijn levendige beschrijving (door de easy reading leest het als een trein), is rijkelijk geïllustreerd met relevante foto’s en voorzien van poëzie en prozawerk met hun respectieve vertalingen […] De biografie van Pierre Lauffer door Bernadette Heiligers is een mijlpaal in de literaire geschiedenis van Curaçao. Zij deed een diepgaande onderzoek naar zijn leven. Niemand vóór haar heeft ons zo pakkend en informatief door het leven van Lauffer geleid. Samenvattend kom ik tot de conclusie dat Heiligers hiermee een zeer leesbare literaire biografie geschreven heeft en dat het een hoogtepunt is op het cultureel-historische vlak.
Een schrijversbiografie – en dat is de biografie die Bernadette Heiligers heeft gemaakt – gaat over leven en werk van een auteur, geplaatst in de cultureel historische en literaire context. Er is dus steeds sprake van een driehoeksrelatie: er zijn steeds drie ‘partijen’ die alle jaloers om aandacht vragen: de auteur en het werk én de context van de auteur en diens werk. Hoe breng je dat in evenwicht? (…) Geen biografie is ooit definitief als dialoog met een auteur, met zijn teksten en de eigen inzichten van de driehoeksrelatie tussen auteur, tekst en context. Is Bernadette met haar biografie in dit spanningsveld geslaagd? Ik zou zeggen: oordeel zelf door het boek te kopen en te lezen… het is de moeite meer dan waard.
In haar beschrijving van het leven van Lauffer gaat Bernadette Heiligers in op zijn grote invloed op het culturele leven van Curaçao en op het Papiaments in het bijzonder, de leerboeken, het proza en de poëzie. Tegelijkertijd schetst ze een zeer persoonlijk portret van een man die het zichzelf en zijn omgeving niet altijd makkelijk heeft gemaakt. Juist die combinatie maakt deze biografie zo aantrekkelijk. Bernadette Heiligers schreef de biografie die hij verdiende: één die bewondert en toch niets verzwijgt. Het maakt de biografie onmisbaar voor iedere liefhebber van Caribische literatuur.
Het is te prijzen dat de Fundashon Pierre Lauffer het initiatief heeft genomen voor deze biografie die ook een licht werpt op het literaire werk van deze literaire reus. Bernadette Heiligers heeft een boeiende biografie geschreven die het verdient om in één adem uit te lezen. Fred de Haas zorgde voor uitstekende vertalingen.
Deze goed geschreven biografie gaat over Pierre Lauffer als dichter, schrijver en als mens. Het verhaal wordt prachtig ondersteund door goed uitgekozen fragmenten uit zijn werk.